De Watermachine: Een slimme manier om regenwater te benutten
De Watermachine is een innovatieve oplossing om regenwater beter te beheersen. Dit systeem kan de wijk helpen om op een slimme manier met water om te gaan, om beter te zijn voorbereid op zware regenbuien en langere droge periodes. Hoe werkt dit en wat kan het voor inwoners betekenen?

Hoe de kleine spons werkt: Regenwater dat rustig wegzakt
Stel je voor dat de grond in Zwolle Noord als een spons werkt. Wanneer het regent, wordt het regenwater niet direct afgevoerd, maar langzaam de grond in geleid. Dit gebeurt via een speciaal rioolsysteem, dat regenwater opvangt en verspreidt in een goed doorlatende strook onder de grond – de kleine spons.
Bij een normale regenbui stroomt het water via deze strook rustig de bodem in, alsof je water langzaam in een spons giet. Maar als er een flinke bui is, kan het water zich niet snel genoeg verspreiden. Dan stijgt het grondwaterpeil en wordt het overtollige water naar speciale bergingen geleid. Na de bui zakt het waterniveau weer, en stroomt het water langzaam terug naar de spons.
Zo zorgt de kleine spons ervoor dat regenwater veilig wordt opgeslagen en niet direct op straat komt te staan, zelfs niet tijdens hevige regen.

De grote spons: Een superbuffer onder de stad
Naast de kleine spons is er ook een groter systeem: de grote spons. Dit werkt eigenlijk als een enorme waterbuffer onder de grond, waarbij al het overtollige regenwater dat niet in de kleine spons past, wordt opgevangen.
De grote spons is verbonden met de Wijde Aa, een waterstroom in Zwolle. Het werkt als volgt: wanneer het water in de Wijde Aa stijgt, stroomt dit water niet naar de zee, maar wordt het in de grond opgeslagen, als een enorme spons die water absorbeert. Tijdens droge periodes wordt dit water langzaam vrijgegeven en kan het helpen om verdroging tegen te gaan. Stel je voor dat de grote spons als een soort waterbank werkt, waar je in natte tijden “spaart” en in droge tijden “opneemt.”

Warmte uit de spons: De zon als natuurlijke verwarmingsbron
De Watermachine doet meer dan alleen waterbeheer. Door water in de grote spons vast te houden, kan de zon het opwarmen. Deze warmte wordt opgeslagen in de ondergrond, en in de winter opgepompt om huizen in Zwolle Noord mee te verwarmen. Zie het als een natuurlijke zonneboiler die de warmte in de grond opslaat voor koudere dagen. Het mooie hieraan is dat deze warmte duurzaam is – het systeem helpt ons om minder afhankelijk te zijn van gas en bij te dragen aan een schoner klimaat.

Wat kan dit voor inwoners betekenen?
Als inwoner merk je misschien niet direct dat de Watermachine aan het werk is, maar ze zullen wel de voordelen ervaren. Bij hevige regenbuien blijven de straten droger, omdat het regenwater efficiënt wordt opgevangen en opgeslagen. Bovendien helpt het systeem om droogteperiodes te bestrijden door water te bewaren voor later gebruik.
Daarnaast is er ook een voordeel voor de energierekening: huizen in Zwolle Noord kunnen worden verwarmd door de warmte die in de grote spons wordt opgeslagen. Dit betekent minder gasverbruik en een duurzame manier om je huis warm te houden.

Een klimaatbestendige toekomst
De Watermachine kan een wijk voorbereiden op de toekomst. Door regenwater slim op te vangen en te benutten, dragen we bij aan een leefbare, klimaatbestendige omgeving waar iedereen van profiteert.

De watermachine is vooral nu nog een inspiratiedocument en een gedachtengoed (systeemdenken) dat we gebruiken bij (her)inrichting van gebieden waar de ondergrond en het grondwatersysteem een rol kan spelen. Voor de wijk Breezicht in Zwolle is daar bijvoorbeeld ook uit geput (ook als is niet de hele watermachine toegepast) bij het klimaatrobuust ontwerp van de buitenruimte. Het gedachtengoed wordt ook gebruikt als inspiratie in Dieze Oost bij klimaatrobuust maken van het gebied en het koppelen van de verschillende opgaves daar.
Zie de onderstaande publicatie (infographic) voor meer gedetailleerde informatie.